Ο Woody Allen σε αυτήν την ταινία ζωγραφίζει και προσωπικά την έχω καταχωρίσει,στο μυαλό μου,σαν ένα απ τα πιο ερωτικά εμπνευσμένα έργα.Το πως κατάφερε να γράψει ένα τόσο ευρηματικό σενάριο,το κατάλαβα αφού παρακολούθησα μια συνέντευξη του,στην οποία δήλωνε ότι είναι ερωτευμένος με το Παρίσι.Πραγματικά ,αυτό που αισθάνεσαι σε όλη την διάρκεια της ταινίας είναι ότι ο δημιουργός της δεν φλερτάρει απλά αλλά κάνει έρωτα με το Παρίσι (σαν ιστορική αναδρομή,σαν κουλτούρα, σαν αξιοθέατα).Τη συστήνω ανεπιφύλακτα σε κάθε άνθρωπο που κρατά ακόμα ανοιχτό παράθυρο (ως τυχαίο ενδεχόμενο) στον έρωτα και ακόμα περισσότερο σε ζευγάρια που η καθημερινότητα και η συνήθεια, ίσως να ξάσπρισαν την έννοια του έρωτα.
Πρίν μιλήσω για την ίδια την ταινία και το τι θα μπορούσε να αντλήσει κανείς απο αυτήν, θέλω να αναφερθώ στο μουσικό χαλί του βίντεο που επισυνάπτω (στο οποίο διαδραματίζεται η κορυφαία σκηνή της ταινίας).Αποτελεί λοιπόν την ακορντεόν-εκτέλεση,απ την Dana Boule, του γαλλικού τραγουδιού "Parlez-moi d'amour" (Μίλα μου για αγάπη),το οποίο γράφτηκε το 1930 απ τον Jean Lenoir.Έχει ερμηνευτεί απο μεγάλες κυρίες του παγκόσμιου πενταγράμμου όπως τη Lucienne Boyer, Mireille Mathieu,Dalida,Milva,Νανά Μούσχουρη,Barbara Streisand και άλλες.Αξίζει να σταθεί κανείς στον στίχο ,που το τραγούδι θέλει να βγαίνει απ τα χείλη γυναίκας.
"Μίλα μου για αγάπη.Λέγε μου ξανά και ξανά αυτές τις τρυφερές λέξεις.Τα όμορφα λόγια σου,η καρδιά μου δεν χορταίνει να τα ακούει,αρκεί να επαναλαμβάνουν αυτό το υπέρτατο συναίσθημα. Σε αγαπώ.
Μπορεί ,κατα βάθος,να μην πιστεύω αυτές τις λέξεις,όμως εξακολουθώ να θέλω να ακούω ρήματα που λατρεύω.
Μίλα μου για αγάπη.Λέγε μου ξανά και ξανά αυτές τις τρυφερές λέξεις.Τα όμορφα σου λόγια,η καρδιά μου δεν χορταίνει να ακούει, αρκεί να επαναλαμβάνουν αυτό το υπέρτατο συναίσθημα. Σε αγαπώ.
Η φωνή σου χαϊδεύει τ'αυτιά μου και με τον τρεμάμενο ψίθυρο της , νανουρίζομαι απ την όμορφη ιστορία που μου διηγείται.Κόντρα στον ίδιο μου τον εαυτό θέλω να πιστεύω αυτά που ακούω.
Είναι τόσο γλυκό,αγαπητέ θησαυρέ μου,να περπατάει κανείς στα σύννεφα για λίγο.Πολλές φορές η ζωή είναι πολύ πικρή αν δεν πιστεύεις σε χίμαιρες.Μια υποστηρικτική αγκαλιά,ένα φιλί, ένας όρκος που γεννάει όνειρα,αρκούνε για να επουλωθεί ένα τραύμα. "
Οι στίχοι αυτοί μπορούν να φωτίσουν κάποια βασικά πράγματα που επιθυμεί η γυναίκα απο έναν άντρα καθώς και το πόσο άνανδρο και απάνθρωπο είναι να παίζει κανείς με τα συναισθήματα της.Με μικρές τροποποιήσεις,βέβαια, θα μπορούσαμε να φτιάξουμε και έναν αντίστοιχο στίχο για τα ουσιαστικά πράγματα που κι ο άντρας ζητά απο μια γυναίκα.Την υποστηρικτική της παρουσία τη χρειάζεται κι εκείνος.Μπορεί η γυναίκα να επιθυμεί λίγο παραπάνω να ακούει λόγια αγάπης,να βλέπει εκφράσεις αγάπης ωστόσο είναι εξίσου σημαντικό τόσο για τον άντρα όσο και για τη γυναίκα να αισθάνονται την αγάπη της/του συντρόφου τους.
Στην υπόθεση της ταινίας,κεντρικός ήρωας είναι ο Gil (Owen Wilson),ένας συγγραφέας που ετοιμάζεται να ξεκινήσει ένα μυθιστόρημα.Θεωρεί ότι το Παρίσι είναι ο καλύτερος τόπος για να εμπλουτίσει τη φαντασία του και γι αυτό ζητάει απ τη μνηστή του (Rachel McAdams) να μετακομίσουν για λίγο καιρό εκεί.Εκείνη τον ακολουθεί αλλά αυτό που την ενδιαφέρει είναι το κοσμοπολίτικο Παρίσι,τι θα αγοράσει,που θα βγεί και με ποιές παρέες.O Gil δεν μπορεί να ακολουθήσει τους ρυθμούς της μνηστής του και αναζητώντας έμπνευση για να γράψει,περιπλανιέται μόνος στα σοκάκια της πόλης.Ένα βράδι,στην προσπάθεια του να βρεί το ξενοδοχείο του,χάνεται και κάθεται για λίγο σε μια μικρή πλατεία.Το ρολόϊ της πλατείας χτυπάει 12 (μεσάνυχτα) και μπροστά του εμφανίζεται ένα αυτοκίνητο-αντίκα ,της δεκαετίας του '20. Μέσα απ το αυτοκίνητο βγαίνει μια παρέα που τον καλεί αρχικά να πιούνε ένα ποτήρι σαμπάνια και μετά να πάνε όλοι μαζί σε ένα πάρτυ.O Gil ,γεμάτος απορία,ανεβαίνει στο αυτοκίνητο μαζί τους και τελικά οδηγείται όχι μόνο σε ένα πάρτυ αλλά και σε μια άλλη εποχή.Βρίσκεται στην δεκαετία του '20.Στην αρχή νομίζει ότι πρόκειται για κάποια φάρσα αλλά καθώς έρχεται σε επαφή με προσωπικότητες όπως τον F.Scot Fitzerald (συγγραφέας του The Great Gutzby),τoν Ernest Hemingway,τον Picasso,Dali,Luis Bunuel (σκηνοθέτης επιτυχιών όπως Η διακριτική γοητεία της Μπουρζουαζίας ή Η ωραία της ημέρας κλπ)...όχι απλά πείθεται ότι επισκέπτεται μια άλλη εποχή αλλά του γίνεται συνήθεια και το επαναλαμβάνει κάθε βράδι.Όταν βέβαια επιστρέφει στο ξενοδοχείο του και τα διηγείται στη μνηστή του εκείνη δεν τον παίρνει στα σοβαρά.Ένα βράδι μάλιστα της ζητά να τον ακολουθήσει αλλά εκείνη τον εγκαταλείπει πρωτού έρθει η αντίκα και έτσι για άλλη μια φορά ,πραγματοποιεί το ταξίδι στο χρόνο,μόνος του.
Σε μια απο αυτές τις μεταβάσεις στην δεκαετία του 20, γνωρίζεται με την φιλενάδα του Picasso,την Αντριάνα.Η Αντριάνα είναι μια κοπέλα ,που δείχνει ευκολία στο να αλλάζει συντρόφους οι οποίοι όμως αποτελούν προσωπικότητες της τέχνης και του πνεύματος.Ακριβώς αυτό ερωτεύεται απο αυτούς,την τέχνη ή το πνεύμα τους.Ακούγοντας κάποιο απόσπασμα απ το μυθιστόρημα του Gil,γοητεύεται και έτσι αρχίζει ένα αθώο φλέρτ μεταξύ τους. Την Αντριάνα ερμηνεύει η Marion Cotillard (τη θυμώμαστε απ την οσκαρική ερμηνεία της,στην ταινία La vie en rose-βιογραφία της Edith Piaf). Άν σαν Edith Piaf ,έπρεπε να επιστρατεύσει το υποκριτικό της ταλέντο και να χάσει κάθε ίχνος εκλεπτυσμένης θηλυκότητας,σε αυτό το έργο έπρεπε να κάνει το ακριβώς αντίθετο.Η Αντριάνα έπρεπε να σαγηνεύσει τον θεατή χωρίς όμως να κάνει χρήση γυμνού κορμιού και χωρίς συμμετοχή της σε αισθησιακές σκηνές.Έπρεπε να βγάλει απο μέσα της ,αυτήν την αόρατη θηλυκότητα που όμως μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο αφοπλιστική ακόμα και απ το πιο καλλίγραμμο σώμα ή την προκλητική σεξουαλικότητα.(Οι γυναίκες χαρακτηρίζετε με μια βρισιά αυτήν τη θηλυκή δύναμη που κατα τη γνώμη μου δεν της αξίζει αφου αποτελεί πανίσχυρο χάρισμα γοητείας σε όλες σας).Η Cotillard ,λοιπόν, για άλλη μια φορά καταφέρνει να κλέψει τις εντυπώσεις.
Στην κορυφαία (κατα τη γνώμη μου) σκηνή ,που ανεβάζω στο βίντεο,ο Gil και η Αντριάνα ανταλλάσουν το πρώτο τους φιλί.Αυτό που ως εκείνη τη στιγμή (και πολύ σωστά) υποθέτει ο θεατής είναι ότι όλα αυτά συμβαίνουν μέσα στο κεφάλι του Gil και άρα ακόμα και η Αντριάνα δεν είναι τίποτα παραπάνω απο μια φαντασίωση του.Άς πούμε ότι ενσάρκωνε την μνηστή που θα ήθελε να έχει αλλά δεν είχε,στην πραγματική ζωή του.Κι όμως ο Woody Allen με ένα έξυπνο τέχνασμα έρχεται να μας θυμίσει ότι ο έρωτας είναι ακόμα πιο ανατρεπτικός όχι μόνο για την λογική αλλά και για την φαντασία.Την ώρα λοιπόν που ο Gil και η Αντριάνα,φιλιούνται και άρα διανύουν τα πρώτα βήματα του έρωτα τους,εμφανίζεται μια άμαξα απο μια παλιότερη εποχή και οι επιβαίνοντες σε αυτήν ,τους καλούνε να πάνε σε ένα πάρτι.Έτσι και οι δυο πάνε πιο πίσω στον χρόνο και συγκεκριμένα στην επονομαζόμενη Belle Epoque (απο τέλη 19ου αιώνα εώς πρώτο παγκόσμιο πόλεμο),μια απ τις πιο λαμπρές περιόδους της ιστορίας τόσο για το πνεύμα όσο και για την τέχνη.Απο εκεί και πέρα δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία του τι έγινε και αφήνω όποιος διαβάσει το κείμενο να ψάξει να βρεί την ταινία στο ίντερνετ και να τη δεί.
Ο έρωτας για να είναι έρωτας,χρειάζεται οπωσδήποτε την παρουσία του "φευγάτου".Δεν μιλάμε βέβαια για μια φυγή-απόδραση του νευρωτικού ή του ονειροπόλου,ούτε για μια φυγή-άρνηση του ψυχωτικού και φυσικά ούτε για την δημιουργική φυγή-απόσυρση του καλλιτέχνη.Η ερωτική φυγή πατάει σε λεπτομέρειες του τώρα μας,εστιάζεται επιλεκτικά σε αυτές ,τις μεγενθύνει και τις διευρύνει και έτσι βρίσκεσαι μπροστά σε κάτι άλλο απο αυτά που μπορεί να δει ο μη ερωτευμένος.Δεν είναι πλάνη αλλά φιλτραρισμένη αίσθηση.Συγκεντρώνεσαι μόνο στην ομορφιά ,που ούτως ή άλλως υπάρχει γύρω σου και αποκλείεις την ασχήμια που επίσης ούτως ή άλλως υπάρχει γύρω σου.Αυτό το φιλτράρισμα αισθήσεων δεν μπορεί να σου συμβεί κατα παραγγελία.Συμβαίνει μόνο με την παρουσία κάποιων ατόμων που για αδιευκρίνιστους λόγους κάνουν ένα αιφνίδιο φορμάτ στις αισθήσεις σου.
Για τον Gil η δεκαετία του 20 ήταν κάτι σαν εποχή προσωπικοτήτων που θαύμαζε.Οραματιζόμενος, ζωηρά, αυτήν την εποχή την ζωντανεύει στα μάτια του και έτσι πραγματοποιεί φυγή σε μια πιο ερωτική ατμόσφαιρα.Η φαντασιωσική Αντριάνα γίνεται το αντικείμενο του έρωτα του , ο λόγος ύπαρξης έρωτα για εκείνον.Όπως είπαμε ,όμως , ο έρωτας απαιτεί το "φευγάτο".Έτσι δεν αρκείται στην πρώτη φυγή του (στην δεκαετία του 20) αλλά κάνει μια επιπλέον φυγή (στη Belle Epoque) σε έναν προορισμό που θα μπορούσε να αποτελεί όνειρο και για την φαντασιωσική Αντριάνα.Ακριβώς αυτό το εύρημα της διπλής φυγής , θεωρώ κορυφαία έμπνευση του Woody Allen.Αυτό που μας λέει ο δημιουργός είναι πολύ απλά ότι το ερωτικό ταξίδι παρασύρει ΚΑΘΕ ΕΝΑΝ ΑΠ ΤΟΥΣ ΔΥΟ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΥΣ (στον έρωτα)...έστω και αν ένας απο αυτούς είναι φανταστικός,χωρίς πραγματικό αντίκρισμα.
Η ρομαντική φυγή ,βέβαια, δεν πραγματοποιείται μόνο με όχημα τις αισθήσεις μας (αισθάνομαι πεταλούδες στο στομάχι , ξελογιάζομαι με το ηλιοβασίλεμα,εκστασιάζομαι με την παρουσία, φωνή,άγγιγμα της/του).Το κύριο όχημα φυγής ,αυτό που μας εκτοξεύει με ιλιγγιώδεις ταχύτητες σε άλλους κόσμους,είναι τα αισθήματα μας.Δεν συμπαθώ απλώς το άτομο που με σαγηνεύει, δεν το αγαπώ απλώς.....ΤΟ ΛΑΤΡΕΥΩ.Πάνω του βλέπεις εκείνο το κομμάτι του παζλ που μπορεί να γεμίσει με τον πιο όμορφο τρόπο τα κενά της ζωής σου.Και κενά ζωής δεν είναι μόνο τα ελλείμματα του παρελθόντος,δεν είναι οι τρύπες που μπορεί να φέρεις ήδη μέσα σου,αλλά είναι και η ζωή που δεν έζησες ακόμα,η ζωή ενός μελλοντικού ονείρου. Ο άνθρωπος αυτός μοιάζει με το νερό που μετατρέπει ακόμα και την πιο κολασμένη έρημο σε παραδεισένια όαση.Φυσικά και χωρίς τα παραπάνω μπορεί να ζήσεις με ένα άτομο όμορφες στιγμές συντροφικότητας ,όσο όμορφες και αν είναι αυτές ,όμως, είναι κάτι λιγότερο απο έρωτας, είναι πολύ λιγότερο.....
Είχα σκοπό να επεκταθώ και να συνδέσω αυτήν τη "φυγή" με την πραγματικότητα/καθημερινότητα που φθείρει τον ρομαντισμό.Θα φύγει όμως μακριά η βαλίτσα και το αφήνω για κάποιο επόμενο θέμα.Αυτό που θέλω να προσθέσω είναι ότι η ερωτική αγάπη δεν κρίνεται μόνο απ την ένταση της (το πάθος αν προτιμάτε).Η αγάπη αυτή έχει και ποιότητα.Γι αυτόν που αγαπάει,το σημαντικότερο απ όλα είναι να ξέρει ότι ο άνθρωπος που αγαπάει είναι καλά και ευτυχισμένος.Θα σου ήταν αφόρητο να βλέπεις ,τον άνθρωπο των ονείρων σου,να μην περνάει καλά και ακριβώς αυτή η σκέψη σε καθησυχάζει ακόμα και αν είναι μακριά σου.Γιατί όταν απέχει απο εσένα,μειώνεται η πιθανότητα να του προκαλέσεις (άθελα σου) τον παραμικρό πόνο.Σου αρκεί,μόνο να ξέρει, ότι θα είσαι πλάι του όποτε σε χρειαστεί και για τόσο όσο μπορείς να είσαι ωφέλιμος για εκείνον (μέχρι εκεί που δεν θα νιώσει άσχημα μαζί σου).Αυτό είναι και το μόνο πραγματικό αντίο που του απευθύνεις.Κι αυτά δεν είναι μεγάλα λόγια ή μεγαλοψυχία. Είναι μόνο συνέπεια στα όσα σου προκαλεί ο άνθρωπος αυτός να νιώθεις,συνέπεια σε αυτά που μπορεί να γεννά μέσα σου.Άν αυτά ,λοιπόν, που ένιωσες εξαιτίας του είναι μεγαλειώδη,επιθυμείς και οι όποιες και όσες στιγμές ζήσεις μαζί του να είναι μεγαλειώδεις. Και μεγαλειώδεις στιγμές είναι μόνο εκείνες που μπορείς να του αποδείξεις την ανιδιοτελή σου αγάπη,το πιο πολύτιμο αγαθό που έχει δοθεί στον άνθρωπο.Κάτι λιγότερο απο αυτήν( την μορφή αγάπης ) κάνει πιο "φθηνό" εσένα τον ίδιο.Τι νόημα ,εξάλλου, μπορεί να έχει μια ζωή χωρίς συλλεκτικές στιγμές,χωρίς ανεκτίμητες αναμνήσεις,μια ζωή που ανα πάσα στιγμή θα μπορούσες να ξεπουλήσεις το οποιόδηποτε δευτερόλεπτο εμπειριών σου ;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου